Балаларға қосымша тағам беруді неден бастау керек
Қосымша тағам – бұл баланың ортақ дастарқанға бейімделуінің физиологиялық шарасы. Өсіп келе жатқан баланы біртіндеп емшек сүтінен немесе қоспадан өнімдерге ауыстыру керек. Егер бала емшек ембесе қосымша тағамдарды 4 айынан бастап, аралас тамақтанатын болса 4,5 айынан бастап, емшек еметін болса, алты айынан бастап беру керек.
Бірінші қосымша тағам. Аналарға арналған педиатр кеңесі
Бала өсіп келеді, ол 6 айдан асты. Емшек сүті біртіндеп азаяды, асүй шкафынан бір кездері сатып алған балалар ыдыстарының жиынтығын алатын кез келгенін түсінесіз.
Бірнеше апта өткеннен кейін қасығы бар әдемі табақ, сондай-ақ төгілмейтін шыныаяқ қажетіңізге жарайды.
Бірінші қосымша тағам: неден және қалай бастаймыз
Көп жағдайда баланы ересектердің тамағымен таныстыру көкөніс езбесінен басталады. Алдымен ол көкөністердің бір түрінен (мысалы, картоптан) жасалады, оның мөлшерін біртіндеп арттыру керек. Біраз уақыттан кейін сәбіз, одан кейін кәді қосылады. Алғашында сарғыш-қызыл көкөністерді аз беруге тырысыңыз.
Егер нәрестенің аллергиясы болса, сәбіздің орнына гүлді орамжапырақ, содан кейін брокколи беріп көріңіз. Мұның бәрін араластырып, біртекті массаға айналдырып, сүт қоспасын қосыңыз. Балаға бір тәулікте қажетті сүттің мөлшері тұрақты болуы керек. Ол езбе есебінен рационнан алынып тасталмауы керек, сондықтан қосымша тағамдарды сүтпен 50-де 50 арақатынасымен сұйылту керек. Бала емшек еметін болса, езбені қоспамен сұйылтқан жөн.
Біріншіден, бала жаңа тағамның дәмін татып көруге дайын болады, ол үшін бұл түсінікті физиологиялық дәм болады.
Екіншіден, ол қосымша тағаммен бірге қажетті сүт мөлшерін алады.
Әдетте, 4-5 айдан бастап көкөніс езбесіне түзету қоспасы енгізілуі керек, яғни ол – бітеу пісірілген тауық (бөдененікі де болады) жұмыртқасының сарысы – бес айлық бала үшін төрттен бір бөлігіне дейін, ал 6 айында күніне жартысына дейін. Көкөніс езбесінде болуы тиіс екінші түзету қоспасы – өсімдік майы. Ол үшін сапалы тазартылған майларды алған дұрыс. Бұл ешқашан бірінші рет сығылған май болмауы керек, бұл ішектің шырышты қабатын тітіркендіреді. Зәйтүн немесе жүзім тұқымының майын да қолдануға болады, бірақ міндетті түрде тазартылуы керек. Аздаған тамшылардан бастау керек. Алты айға дейін жарты шай қасыққа (2,5 мл) дейін жеткізіңіз. Бес айдан бір жасқа дейін көкөніс езбесіне 3-4 компоненттен артық араластырмаңыз (мысалы, сәбіз, картоп, кәді, гүлді орамжапырақ немесе брокколи). Пияз, ақжелкен және басқа ингредиенттерді бір жастан кейін қосу керек.
Қосымша тағамдарды енгізу қағидаттары
Бірінші қағида – біртіндеп. Бұл аз мөлшерден (жарты шай қасық езбеден) бастау керек дегенді білдіреді. Қалғанының бәрін қоспамен немесе емшек сүтімен алмастырыңыз. Келесі күні бір шай қасық, содан кейін екі шай қасық беріңіз, біртіндеп үлесімін көбейтіңіз. 2 апта ішінде бір рет тамақтандырудың орнына қосымша тағам беріңіз.
Қосымша тағамдарды енгізудің екінші қағидаты – қорғау қағидаты. Тағам езбе тәрізді болуы тиіс, бала тағамды оңай жұта алатындай болуы керек.
Үшінші қағида – жаттығу. Қосымша тағамды емшек ему немесе қоспа ішу сияқты негізгі тамақтануға дейін немесе оның алдында беру керек. Бірінші және соңғы тамақтандыруды қосымша тағаммен алмастыруға болмайды.
Айта кететін жәйт, қосымша тағамды тек дені сау балаға беру керек. Егер баланың көңіл-күйі болмаса, қыңқылдаса, өзін нашар сезінсе, қосымша тағам беруді бастамай-ақ қойыңыз.
Алғашқы қосымша тағамнан кейін енгізілетін өнімдер
Екінші қосымша тағам, біріншісін енгізгеннен кейін бір айдан кейін енгізілуі тиіс, майы алынбаған сүт негізді 10%-дық сүтті ботқаны таңдаған жөн.
Бір үлесімде: 200 мл сүт, 10% жарма. Өмірінің бірінші жылындағы балалар үшін сатылымда көптеген дайын ботқалар бар, оларды тек сүтпен немесе сумен сұйылту керек.
Мұнда да бір ереже бар: егер нәресте емшек ембесе, алғашқы көкөніс тағамдары мен ботқа арасында емшек сүтімен немесе қоспамен тамақтандыру керек.
Әдетте, осы кезеңде нәрестенің күндізгі мәзірі келесідей болады: бірінші тамақтандыру – ана сүті (қоспа), екіншісі – ботқа, үшіншісі – ана сүті (қоспа), төртіншісі – көкөніс езбесі, бесіншісі – ана сүті (қоспа).
Үшінші қосымша тағам – ет қосылған
Ол шамамен 7 айдан бастап енгізіледі. Оның ерекшелігі – ет емшек сүтін немесе қоспаны ығыстырмайды, көкөніс езбесінің орнына қолданылады. Еттен дайындалатын қосымша тағамдар үшін жұмсақ ет таңдаңыз. Бұл қоян, тауық немесе күркетауық еті болуы керек. Тартылған етті көкөніс езбесінен бөлек қайнатыңыз.
Бұл тағамды түскі ас ретінде сағат 14:00-де беріңіз. Үшінші қосымша тағамды енгізген кезде қосымша тағам арасындағы алшақтық ережелерін сақтамаймыз.
Олай болса 7 айлық баланың күндізгі мәзірі келесідей: бірінші және соңғы тамақтандыру – ана сүті немесе қоспа, сағат 10-да бала сүтті ботқасын жейді, сағат 14:00-де тартылған ет қосылған көкөніс езбесін жейді. Сағат 18:00-де ана сүті немесе қоспа.
8 айдан бастап дені сау, аллергиясы жоқ және асқазан-ішек жолында проблемалары жоқ балаларға ет сорпасын енгізе бастау керек және оның көкөніс езбесіндегі мөлшері 50 мл-ге дейін болу керек. Олай болса, сегіз айлық бүлдіршіннің түскі асы – 50 мл сорпа, 30 г тартылған ет және 120 г көкөніс езбесі. Әдетте, 9 айға дейін сағат 18:00-дегі тамақтанудың орнына біртіндеп сүтқышқылды өнімдер (йогурт немесе сүзбе қосылған айран) қолданылады. Бұл қосымша тағам деп саналмайды, бұл қоспаны немесе күн санап азайып жатқан емшек сүтін алмастырады. Баланы тамақтандырғанда 170 мл йогурт (немесе айран) және 30 г аспайтын ірімшік береміз. Мұның бәрін біртекті масса болғанша араластырыңыз да, азғантай мөлшерден бастап біртіндеп беріңіз.
9 айға дейін езбеге 30 г тартылған еттің орнына 40 г фрикаделька (әрқайсысы 20 г 2 дана) қосыңыз. Түскі асқа қажет көкөніс езбесінің мөлшері енді 110 г дейін азайды, 10 айда фрикадельканың орнына буға піскен котлет (40 г) қолданылады, батоннан дайындалған кептірілген нан (10 г) қосыңыз. Сонымен қатар сорпа (50 г) және көкөніс езбесі (100 г) бірігіп, тамақтандырудың белгіленген 200 г береді. Езбе тәрізді масса болғанша көпіртіп, сағат 14:00-де бір қасықтан бастап беріңіз.
